Socjobiologiczna koncepcja ludzkiej natury

W celu zrealizowania sokratejskiego przykazania: Poznaj samego siebie należy odpowiedzieć na pytanie o naturę ludzką. Co to bowiem znaczy: poznaj samego siebie? Oznacza to: poznaj swoją naturę. Rzecz jasna, należy rozeznać, jaki wpływ na człowieka ma kultura, a jaki geny. Czy jednak trzeba uciekać się do nauk biologicznych, aby wyjaśnić naturę ludzką? Czy nie wystarczy przyjrzeć się kulturze, w której ludzkie życie jest zanurzone i która, jak twierdzą niektórzy, całkowicie zerwała związek z tym, co biologiczne?

Jak pisał Comte: "Trzeba uciekać się do praw rządzących naturą ludzką, których całokształt, utrzymujący się stale w ciągu społecznej ewolucji, dostarcza środków sprawdzenia dla analizy socjologicznej. Skoro zjawisko społeczne ujęte totalnie jest po prostu tylko rozwojem ludzkości, w którym nie powstają żadne nowe zdolności, to wszystkie odkryte przez obserwacje przyrody dyspozycje powinny się odnaleźć chociaż w zarodku we wzorze, który biologia ułożyła zawczasu dla socjologii, w celu ograniczenia jej mimowolnych pomyłek". Kluczowe wydaje się tu rozstrzygnięcie kwestii, czy kultura, rozumiana jako całokształt duchowego i materialnego dorobku ludzkości, ma związek z biologią człowieka. Czy też należy uznać, że obraz człowieka jako jednego z wielu gatunków zwierząt, gatunku o łacińskiej nazwie Homo sapiens (którą przecież sam sobie nadał), nie ukazuje pełni natury ludzkiej? Czy należy go uzupełnić, czy może zastąpić obrazem człowieka jako istoty wyzwolonej z wrodzonych skłonności oraz genetycznie zadanych predyspozycji?

Aby podać pełny obraz ludzkiej natury, należy skorzystać z wiedzy o człowieku, jakiej dostarczają różne dziedziny nauki. Celem niniejszej książki jest ukazanie spojrzenia socjobiologicznego na to zagadnienie, obejmującego określenie relacji między ewolucją genetyczną a kulturą, przedstawienie biologicznych uwarunkowań społecznych zachowań człowieka i możliwych tego praktycznych konsekwencji.

Książka jest poprawioną wersją rozprawy doktorskiej autora. Rozprawa była napisana pod opieką naukową prof. dr hab. Zdzisławy Piątek z Uniwersytetu Jagiellońskiego w Krakowie i obroniona w 2009 roku na Wydziale Filozoficznym UJ.